Boşanma çocukla nasıl paylaşılır?
Ayrılan ebeveynlerin çocuğa ayrılık sürecini nasıl açıkladığı önemlidir. Çocuk, ayrılma kavramını yeterince anlamayacağından; bakımının devam edip etmeyeceği hakkında tedirgin olup, düzeninin sarsılacağını düşünür. Her çocuk biricik olsa da düşüncelerindeki tema ortaktır. Dolayısıyla, çocuğun kaygılarına yönelik konuşmak ve çalışmak önemlidir.
Öncelikle, çocuğa aktarılmak istenen önemli bir konu olduğuna dair giriş yapılır. Mesela, "Anne baba olarak seninle konuşmak istediğimiz önemli bir konu var. Sana anlatacağımız şey, senin hayatında bazı değişiklikler olacağını gösteriyor." denilebilir. Çocuk için boşanma belirsiz kavram olduğundan, durum basit bir dille açıklanmalıdır. Bazen anne ve babaların aynı evde yaşamaya devam edemeyeceği, ayrı evde yaşamayı tercih ettikleri örnek gösterilebilir. Ardından kendilerinin de aynı evde yaşamaya devam etmeme kararı aldıkları söylenilebilir. Çocuğun boşanmada kendini ve başka kişinin suçu olmadığını anlaması sağlanır. Boşanmanın kendisi ile ilgili olmadığı, her zaman çocuğa olan sevginin devam edeceği anlatılır. Hissedeceği duyguların normal olduğunu ve duygularını açıkça paylaşabileceğini belirtmek önemlidir. Çocuk için gelecekteki belirsizlik, soru işaretleri oldukça korkutucu olabilir. Gelecek planlarının belirsiz olmaması adına, artık iki evinin olacağı, hangi günlerde kimle olacağını birlikte planlayabileceklerini, böylece anneyle de babayla da zaman geçirebileceği hatırlatılır. Sevgi ve destek vurgusu yapılırken "Senin için her zaman burada olacağız ve seni hep çok seveceğiz. Değişiklikler olsa bile, seninle her zaman ilgileneceğiz ve ihtiyaç duyduğunda yanında olacağız." gibi cümleler kullanılabilir. Çocuğun sorularını sorması ve duygularını paylaşması için açık kapı bırakılır. Konu hakkında, aklına takılan soruların olup olmadığı, her zaman konuşabileceği söylenebilir. Yapılması gereken değişiklikler basit bir dille anlatılır: "Artık hep birlikte aynı evde yaşamayacağız ama ayrılmak annenle ya da babanla vakit geçiremeyeceğin anlamına gelmiyor.” gibi değişikliğe yapılan vurgu ve hatırlatma çocuğun korkusunu azaltır. Rutinlerin korunacağına dair güvence verilir. Okuluna, arkadaşlarına ve sevdiği aktivitelere devam edebileceğini, herhangi bir değişikliğe gerek olmadığını söylemek gerekir. Belki yeni bir odası daha olacağı ve orada eşyalarını tutabileceği gibi pratik bilgiler sunulabilir. Duygusal destek, çocukların, hem zihinsel hem de sosyal gelişimlerini olumlu yönde etkiler. Bu yüzden duygusal destek ve yardım istemesinin normal olduğu hatırlatılır. Zorlandığını hissederse, ona anne ve babanın yine yardımcı olacağını, onu dinlemek için yanında oldukları söylenebilir. Çocuğa yönelik planlar netleştirilir. Örneğin, "Hafta içi annenle, hafta sonları babanla olabilirsin; böylece ikimizin de yanında vakit geçirebileceksin. Her iki evde de kendini evinde hissetmen için elimizden geleni yapacağız." Sürecin zamanla daha iyi anlaşılacağına vurgu yapılır, "Söylediklerimizi duymak şu an senin için zor olabilir, ama zamanla yeni duruma alışacaksın. Biz burada olduğumuz sürece, değişiklikleri daha iyi anlayacağına inanıyoruz.". Ayrılmanın kalıcı olduğunu anlatmak da çocukta sonradan hayal kırıklığı oluşmaması için önemlidir.
Son olarak, ebeveyn ilişkisi hakkında açıklık getirilir. Özellikle yaşça küçük çocuk için artık anne ve babanın evli olmaması, düşünce olarak aralarında hiçbir bağın kalmadığına düşündürebilir ama hala onun için bir araya gelebileceklerini ve artık arkadaş konumunda olacakları anlatılmalıdır. Böylelikle, çocuk anne ve babanın ayrılacak olmasını doğrudan duyar; korkularını ve endişelerini rahatça ifade edebilir.
H.Buse GÖKCAN
Psikolog/ Oyun Terapisti
